ივლისში რძის პროდუქტების კალათის ღირებულების წლიური პროცენტული ზრდა რეკორდული იყო ბოლო 11 თვეში და ის ყველზე სამომხმარებლო ფასების ძალიან სწრაფმა მატებამ განაპირობა.
საქსტატის მიერ გამოქვეყნებული ბალანსის მიხედვით, 2018 წელს საქართველოში რძის პროდუქტების მოხმარება გაიზარდა. მოიმატა ადგილობრივმა წარმოებამაც, თუმცა იმპორტის ზრდის შედეგად საქართველოს რძით თვითუზრუნველყოფის კოეფიციენტი გაუარესდა. აღსანიშნავია რომ იმპორტი და მოხმარება ერთ სულზე წინა 12 წლის საშუალო მაჩვენებლებს აღემატება, ადგილობრივი წარმოება კი - არა.
ფინანსთა სამინისტროს მიერ გამოქვეყნებულ სტატისტიკაზე დაყრდნობით, ივლისში საქართველოში იმპორტირებული მოხდილი მშრალი რძე (რძის ფხვნილი) უფრო მეტად გაძვირდა. ფასების ზრდის ტენდენცია გასული წლის ზაფხულიდან დაიწყო. საყურადღებოა, მაგრამ არა საგანგაშო, რომ ფხვნილის იმპორტი რაოდენობაში ბოლო 3 თვეა მაინც იზრდება: თვიდან-თვემდე რაოდენობის დინამიკა როგორც წესი მაღალი ცვალებადობით ხასიათდება და ზრდის ტენდენციის დაწყებაზე საუბარი ჯერ უადგილოა. გასულ წელთან შედარებთ, ფხვნილის იმპორტის რაოდენობა შემცირებულია როგორც წლის პირველი 7 თვის ჯამში, ისე ბოლო 3 თვის ჯამშიც.
გასულ თვეში რძის პროდუქტებზე სამომხმარებლო ფასების სეზონური კლება გაგრძელდა: რძის პროდუქტების კალათაში შემავალი 10 პროდუქტიდან 6 გაიაფდა. ფასები კვლავ შარშანდელზე მაღალია, თუმცა ინფლაციის გათვალისწინებით, ჩვენი ინდექსი კვლავ ჩამორჩება შარშანდელს - რეალურ გამოხატულებაში რძის პროდუქტი გაიაფებულია.
საერთაშორისო ბაზრებზე რძის ფხვნილის ფასი გაზრდილ დონეზე ნარჩუნდება. მიმდინარე წელს Global Dairy Trade (GDT) აუქციონზე ცხიმგამოცლილი რძის ფხვნილის ფასი წინა წლის საშუალოს დაახლოებით 20%-ით აღემატება. ფხვნილი გაუძვირდათ ქართველ იმპორტიორებსაც.
უკვე აპრილში ნედლი რძის შეძენა უფრო იაფი ღირდა ვიდრე რძის აღდგენა. მაისში ეს სხვაობა უფრო მეტად გაიზარდა. ქართული ნედლი რძის ფასის სწრაფი სეზონური ვარდნა მაისშიც გაგრძელდა. საინტერესოა რომ ფხვნილის გაძვირების მიუხედავად, მცირედით, მაგრამ მაინც გაიაფდა აღდგენილი რძეც. აღსანიშნავია რომ შარშანდელ მაისთან შედარებით ორივე პროდუქტი გაძვირებულია.
2019 წლის მაისში, რძის პროდუქტების იმპორტმა საქართველოში 5.6 მილიონი აშშ დოლარი შეადგინა, რაც მხოლოდ 1%-იანი წლიური ზრდაა. ექსპორტი კვლავ მნიშვნელოვნად ჩამორჩება იმპორტს: გასულ თვეში საქართველომ 0.24 მილიონი აშშ დოლარის ღირებულების რძის პროდუქტების ექსპორტი განახორციელა. პირველი ხუთი თვის ჯამში შეიძლება ითქვას რომ წინა წელთან შედარებით, რძის პროდუქტების იმპორტი შემცირებულია, ექსპორტი კი გაზრდილი.
უკვე წლებია საქართველოში ნედლი რძე დეფიციტშია. ხარისხიანი რძის არა-სეოზნურ მიწოდებაზე მოთხოვნა საკმაოდ მაღალია, რაც განაპირობებს იმას რომ ქართულ ინტენსიურ ფერმებს ნედლი რძის მაღალ ფასად გაყიდვა შეუძლიათ. მომგებიანობის ინიდკატორი რომელიც ასეთი ფერმებისთვის დაითვლება გვეუბნება რომ ეს ბიზნესი მომგებიანია და ფერმერებს ექსპანსია უნდა სურდეთ. ამ სტატიაში განვიხილავთ თუ რამდენად შეესაბამება ეს დასკვნა რეალობას. უფრო კონკრეტულად, დავაკვირდებით თუ როგორ შეიცვალა რძის წარმოების, პირუტყვის სულადობისა და მისი წველადობის საშუალო მაჩვენებლები ქართული ინტენსიური ფერმებისთვის.
ნედლი რძის წარმოების მომგებიანობის ინდიკატორმა ზრდა განარძო და ჩვენს მიერ მოსალოდნელ საშუალოწლიურ დონემდე ავიდა. მარტთან შედარებით მაჩვენებლის გაუმჯობესების მთავარი მიზეზი უკრაინიდან იმპორტირებული სოიოს შროტის გაიაფება გახლდათ. საერთო ჯამში, მიმდინარე წელი შარშანდელზე უკეთესია. მომგებიანობის წლიური ზრდა უმეტესად ხარისხიან ნედლ რძეზე ფასების ზრდამ განაპირობა. აქვე შეგახსენებთ რომ მომგებიანობის ინდიკატორი მხოლოდ ქართულ ინტენსიურ ფერმებს ეხებათ, სადაც ნედლი რძის ფასები როგორც წესი სტაბილურია მთელი წლის განმავლობაში.
აპრილში ქართველი მომხმარებლისთვის რძის პროდუქტების სეზონური გაიაფება დაიწყო. კალათის ნომინალური ღირებულება წინა წლებზე მაღალია, თუმცა მისი რეალური ღირებულება გასულ ორ წელზე დაბალ ნიშნულზეა.
