7 ივლისს გამართულ რძის პროდუქტების გლობალურ აუქციონზე (GDT – Global Dairy Trade) გაძვირება გრძელდება. გაძვირებულ პროდუქტებს შრის არის უცხიმო რძის ფხვნილიც. ამერიკის შეერთებული შტატების სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის ბოლო რეპორტის მიხედვით, მყიდველებიც და გამყიდველებიც ელიან რომ მისი ფასი წლის ბოლომდე უფრო მეტად გამყარდება.
წლის პირველ ნახევარში სულგუნის ინდექსი, რომელიც საქართველოში რძის გადამუშავების მომგებიანობის ცვლილებას გვიჩვენებს, არ გაუმჯობესებულა. წლევანდელი პირველი ექვსი თვის საშუალო შარშანდელი ანალოგიური პერიოდის მსგავსია, წინა ორი წლისას კი 4 და 6%-ით ჩამორჩება.
რძის პროდუქტების იმპორტი ზრდას აგრძელებს. პირველი ექვსი თვის ჯამში წელს ყველაზე დიდი რაოდენობის იმპორტი ფიქსირდება. მოხდილი მშრალი რძის (რძის ცხიმგამოცლილი ფხვნილის) იმპორტის მასშტაბები შარშანდელთან ახლოსაა; ზრდის მთავარი მიზეზი კარაქისა და ყველის იმპორტის მატებაა. მზარდი ტენდენციით ხასიათდება სასმელი რძისა და რძემჟავა პროდუქტების იმპორტიც, თუმცა მათი იმპორტის მასშტაბები ბევრად ჩამორჩება ფხვნილის, კარაქისა და ყველის იმპორტის მასშტაბებს.
შინამეურნეობებისა და ექსტენსიური ფერმების ნედლი რძე წლიურ გაძვირებას აგრძელებს. ფასები უპრეცენდენტოდ მაღალია. ბოლო წლებში, მათი ზრდის მიზეზი მიწოდების მხარეს არსებული პრობლემებია, რომლებსაც ახლა გლობალური კრიზისიც დაემატა. ფასის ზრდა ხშირად გადარჩენის მექანიზმად გამოიყენება - თუმცა ამით საბოლოო მომხმარებელი ზარალდება.
რძის პროდუქტების გლობალურ აუქციონზე (Global Dairy Trade – GDT) ფასების ზრდა შეინიშნება. 16 ივნისს გამართულ აუქციონზე რძის პროდუქტების ფასების ინდექსი თვის დასაწყისთან შედარებით დაახლოებით 2%-ით გაუმჯობესდა. გაძვირებულ პროდუქტებს შორის არის რძის ფხვნილიც, რომელიც სხვა ყველა პროდუქტზე მეტად, 3%-ით გაძვირდა.
ზედიზედ 4 თვე კლების შემდეგ, ქართული ინტენსიური მერძეული მეურნეობების მომგებიანობის ინდიკატორი პირველად გაუმჯობესდა. ტენდენციის დარღვევის მიზეზი რძის ფასის ზრდაა. მსხვილი გადამამუშავებლები, მაგალითად სანტე, ფერმერებს დასთანმხდნენ რომ რძეში უფრო მეტი გადაუხადონ. ამ ეტაპზე ეს ფერმერებს მნიშვნელოვნად დაეხმარებათ, მაგრამ საყურადღებოა რომ პირუტყვის საკვები გაძვირებას კვლავ აგრძელებს. ამ უკანასკნელის ძირითადი გამომწვევი კიდევ უფრო მეტად გაუარესებული გაცვლითი კურსია - საკვები იმპორტირებულია - ფერმერებს გაუმჯობესებული თუ არა, სტაბილური გაცვლითი კურსი მაინც სჭირდებათ.
სულგუნის ინდექსი, რომელიც საქართველოში რძის გადამუშავების მომგებიანობის ცვლილებას გვიჩვენებს, სეზონურ გაუმჯობესებას აგრძელებს, თუმცა წინა წლებს კვლავ ჩამორჩება. შარშანდელთან შედარებით ფასები გაიზარდა ნედლ რძეზეც და ყველზეც, თუმცა, რადგან რძის ფასის პროცენტული ზრდა უფრო მაღალია ვიდრე ყველის, ინდექსი წინა წლების მაისის მაჩვენბლებს ვერ აღემატება.
იანვარი-მაისში რძის პროდუქტების იმპორტის რაოდენობებით 2020 წელი წინა ყველა წელს აღემატება. ამ პერიოდისთვის, 2019 წელთან შედარებით, მთლიანად იმპორტი ნედლი რძის ექვივალენტში 15%-ით არის გაზრდილი, მოხდილი მშრალი რძის (რძის ფხვნილის) იმპორტი კი - 5%-ით. აღსანიშნავია ყველის ექსპორტი: მაისის ექსპორტი გასულ 7 თვეში ყველაზე მაღალია (40 ათასი აშშ დოლარი), თუმცა მისი მასშტაბები მცირეა და იმპორტთან შესადარისი არ არის. ყველი ძირითადად აშშ-ში გადის და კილოგრამის ღირებულება 9-10$-ია (FOB).
რძის საერთაშორისო დღეს განვიხილოთ თუ რამდენი მაღალხარისხიანი და უვნებელი ნედლი რძე შესაძლოა დასჭირდეს საქართველოს მომავალში.
ამერიკის შეერთებული შტატების სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის, USDA-ს მიხედვით, ფასები მოხდილ მშრალ რძეზე გამყარებას იწყებს. კორონავირუსის პიკის გადავლასთან ერთად, წინა პერიოდებში გაიაფებული ფხვნილის შესყიდვის სურვილი გლობალურად იზრდება, მეორე მხრივ კი გამყიდველებს უფრო ძვირად უნდათ თავისი პროდუქტის გაყიდვა.
