ქართული ინტენსიური მერძეული მეურნეობების მომგებიანობის ინდიკატორი კვლავ გაუარესების გზაზე დადგა. მიმდინარე წლის აგვისტოში, ინდიკატორი შარშანდელ აგვისტოს 8%-ით ჩამორჩება. საერთო ჯამში წლევანდელი წელი ყოველ თვეში უარესია ვიდრე წინა. მთავარი მიზეზი ლარის გაცვლითი კურსია.
აგვისტოსთვის, სულგუნის ინდექსი, რომელიც საქართველოში რძის გადამუშავების მომგებიანობის ცვლილებას გვიჩვენებს, გასული წლის შესაბამისი თვისას ჩამორჩება. მიმდინარე წლის პირველი რვა თვის საშუალო ყველაზე დაბალია მინიმუმ ბოლო 4 წლისთვის. მართალია რომ რეკორდულად მაღალია სულგუნი ყველის ფასები, მაგრამ ასევე რეკორდულად მაღალია ნედლი რძის ფასებიც. საბოლოო ჯამში ტენდენცია გრძელდება: გადამუშავების მომგებიანობის ინდექსი უარესდება.
2020 წლის აგვისტოში რძის პროდუქტების იმპორტმა ნედლი რძის ექვივალენტში 12 მილიონი ლიტრი შეადგინა. ეს რაოდენობა გასული წლის აგვისტოს ანალოგიურია და წინა სამი წლის აგვისტოს საშუალო მაჩვენებელს მხოლოდ 1%-ით აღემატება. მიუხედავად იმისა რომ აღნიშნული თვე წინა წლებისგან რაოდენობის მხრივ მნიშვნელოვნად არ განსხვავდება, წელს პირველი 8 თვის ჯამში რძის პროდუქტების იმპორტი რეკორდულად მაღალ, 106 მილიონ ლიტრს შეადგენს (+12% წინა წელთან). იმპორტირებული რძის პროდუქტის საშუალო ფასი ივნის-აგვისტოში წინა სამი თვისას სტაბილურად ჩამორჩება: ლარებში -15%-ით, დოლარებში -22%-ით. მომდევნო თვეებში იმპორტირებული რძის პროდუქტის საშუალო ფასზე პოზიტიურად იმოქმედებს რძის ფხვნილის გაძვირება: 2020 წლის მაისის შემდეგ, GDT საერთაშორისო აუქციონზე მოხდილი მშრალი რძე (მმრ) გაძვირების ტენდენციით ხასიათდება და თანდათანობით პანდემიამდე არსებულ საკმაოდ მაღალ ფასზე ბრუნდება. ნეგატიური ეფექტი ექნება რძის პროდუქტების საშუალო ფასის ვარდნას: მმრ-ს გაძვირების მიუხედავად, რძის პროდუქტის საშუალო ფასი GDT აუქციონზე ივლისის შემდგომ მცირდება.
საქსტატის მიერ დღეს გამოქვეყნებული წინასწარი მონაცემების მიხედვით, მიმდინარე წლის აპრილ-ივნისში საქართველოში ნედლი რძის წარმოება 197.4 მილიონ ლიტრს უდრიდა, რაც პრაქტიკულად შარშანდელის ანალოგიურია.
საქსტატის მიერ გამოქვეყნებულ სასურსათო ბალანსებზე დაყრდნობით, 2014-2019 წლებში რძის პროდუქტების როგორც ჯამური, ისე სულადობრივი, სასურსათო მოხმარება ზრდის ტენდენციით ხასიათდება. მომატებული მოხმარების ფონზე იზრდება იმპორტდამოკიდებულება: გასულ 5 წელიწადში იმპორტი გაორმაგებულია, ადგილობრივი წარმოება კი შემცირებული
ივლისში იმპორტირებული რძის პროდუქტის რაოდენობა წინა თვეებთან შედარებით შემცირდა. იმპროტის მასშტაბები ზედიზედ 3 თვეა იკლებს, თუმცა პირველი შვიდი თვის ჯამში, წელს იმპორტის რაოდენობა მაინც რეკორდულად მაღალია. ფხვნილის წილი იმპორტში იკლებს, მას სხვა მზა პროდუქცია ანაცვლებს. ყველის ექსპორტი იმედისმომცემია - წელს ის უპრეცენდენტოდ მაღალია - თუმცა მასშტაბები იმპორტთან შედარებით კვლავ ბევრად პატარაა.
უკრაინის რძის მწარმოებელთა ასოციაცია კრიზისის პოზიტიურ მხარეზე საუბრობს: უკრაინაში, 2020 წლის პირველ კვარტალში უმაღლესი ხარისხის, „ექსტრა“, რძის წილმა ყველა დანარჩენს გადაასწრო. ასეთი რამ დამოუკიდებელი უკრაინის ისტორიაში პირველად მოხდა.
5 თვიანი ვარდნის შემდეგ პირველად, რძის წარმოების მომგებიანობის ინდიკატორი გაუმჯობესდა. მთავარი მიზეზი ლარის გამყარებული გაცვლითი კურსია, რამაც კომბინირებული საკვები (რომელიც ძირითადად იმპორტირებულია) შედარებით გააიაფა. აღსანიშნავია რომ საკვების ღირებულება მაინც ერთ-ერთ ყველაზე მაღალ დონეზე რჩება და მთავარი ფაქტორი აქაც გაცვლითი კურსია. ინტენსიური ფერმები გაყიდვების გართულებაზე საუბრობენ.
7 ივლისს გამართულ რძის პროდუქტების გლობალურ აუქციონზე (GDT – Global Dairy Trade) გაძვირება გრძელდება. გაძვირებულ პროდუქტებს შრის არის უცხიმო რძის ფხვნილიც. ამერიკის შეერთებული შტატების სოფლის მეურნეობის დეპარტამენტის ბოლო რეპორტის მიხედვით, მყიდველებიც და გამყიდველებიც ელიან რომ მისი ფასი წლის ბოლომდე უფრო მეტად გამყარდება.
წლის პირველ ნახევარში სულგუნის ინდექსი, რომელიც საქართველოში რძის გადამუშავების მომგებიანობის ცვლილებას გვიჩვენებს, არ გაუმჯობესებულა. წლევანდელი პირველი ექვსი თვის საშუალო შარშანდელი ანალოგიური პერიოდის მსგავსია, წინა ორი წლისას კი 4 და 6%-ით ჩამორჩება.
