სტატიები

 

როგორც წესი, წლის მიწურულს, როცა საქართველოში ნედლი რძის წარმოება მინიმუმზეა, რძის პროდუქტების იმპორტი იზრდება და გამონაკლისი არც წლევანდელი წელია. 2020 წლის ნოემბერში რძის პროდუქტების იმპორტი საქართველოში წინა რამოდენიმე თვესთან შედარებით 3-4 მლნ ლიტრით გაიზარდა (ნედლი რძის ექვივალენტში) და 13.3 მილიონი ლიტრი შეადგინა. წინა თვეების დინამიკა ნარჩუნდება: ჯამში წლევანდელი იმპორტის მოცულობა კვლავ რეკორდულად მაღალია, მაგრამ სხვაობა წინა წელთან შემცირებას აგრძელებს. მაღალ დონეზე რჩება იმპორტის საშუალო ფასებიც, თუმცა შესაძლოა რომ ეს მომავალი წლიდან შეიცვალოს.

 

GeorgianDairy-ს გასული კვირის გამოკითხვის მიხედვით, კილოგრამი ნედლი რძე შინამეურნეობებსა და ექსტენსიურ ფერმებში საშუალოდ 1.23 ლარი ღირს. ფასების 50% 1.20 ლარსა და 1.30 ლარს შორისაა.

 

კარაქის ფასები გლობალურ აუქციონზე (Global Dairy Trade) შეიძლება ითქვას რომ ერთ წელზე მეტია მცირდებოდა, თუმცა პროდუქტის ფასი სექტემბრის შემდეგ კვლავ იზრდება. როგორც ჩანს 2020 წლის იანვარი-მაისის ჩავარდნის შემდეგ ზრდის ტენდენცია კვლავ განახლდა ცხიმგამოცლილი რძის ფხვნილისთვის. ამ ყველაფრის მთავარი მიზეზი მყიდველის გააქტიურებაა. შეგახსენებთ რომ კარაქი და რძის ფხვნილი საქართველოში იმპორტირებული მთავარი რძის პროდუქტებია - იმპორტი კი ძირითადად ევროპული ქვეყნებიდან ხდება.

 

GeorgianDairy-ს მიერ გამოკითხული რძის მწარმოებელი ფერმერული მეურნეობებისა და გადამამუშავებელი საწარმოების 58% ბიზნესში ინვესტირებას პანდემიის პირობებშიც ახორციელებს. ინვესტირების გადაწყვეტილების მიღების მთავარი სტიმული სახელმწიფოსა და დონორი ორგანიზაციების მხარდამჭერი პროგრამებია. გამოკითხვაში, ჯამში,  საქართველოში არსებულმა 25-მა ბიზნეს სუბიექტმა მიიღო მონაწილეობა, მათ შორის ძირითადად საშუალო ზომის ფერმები და რძის გადამამუშავებელი საწარმოები არიან.

 

რძის პროდუქტების სამომხმარებლო ფასების მაღალი ზრდა კვლავ გრძელდება. გასული წლის ოქტომბერთან შედარებით, მიმდინარე წლის ოქტომბერში რძის პროდუქტების კალათის ღირებულება 10%-ით არის გაზრდილი. მსგავსი ცვლილებები არ არის მხოლოდ რძის ბაზარზე: ფასები მაღალი ტემპებით იზრდება ზოგადად სურსათზე. წელს, პირველ ათ თვეში რძის პროდუქცია შარშანდელ იმავე პერიოდთან შედარებით 12%-ით არის გაძვირებული, მთლიანად სურსათისა და უალკოჰოლო სასმელების ჯგუფი კი - 11%-ით.

 

ექსტენსიური ფერმერული მეურნეობებისთვის, სადაც ძირითადად ადგილობრივი ჯიშები და საძოვრული კვება გამოიყენება, ნედლი რძის ფასი ფერმის კართან საშუალოდ ლიტრზე 1.20 ლარს შეადგენს. წელს რძის ფასი შარშანდელზე მაღალია, სავარაუდოდ ეს ტენდენცია წლის ბოლომდე შენარჩუნდება - რაც თავის მხრივ იმას ნიშნავს რომ დიდი ალბათობით, წლის დასასრულისთვის ნედლი რძის ფასი ლიტრზე 1.25 ლარს გადააჭარბებს.

 

სექტემბერთან შედარებით, ქართული ინტენსიური ფერმებისთვის განკუთვნილი, რძის წარმოების მომგებიანობის ინდიკატორი ოქტომბერში უმნიშვნელოდ გაუმჯობესდა. მიზეზი საკვების საიმპორტო ფასის ოდნავი კლებაა. წინა თვესთან შედარებით, ლარის გაცვლითი კურსი უფრო მეტად გაუარესდა, რამაც შეამცირა საკვების დოლარში გაიაფების დადებითი ეფექტი - საკვების ფასი კლვავ ერთ-ერთ ყველაზე მაღალ დონეზე რჩება და მნიშვნელოვნად აღემატება წინა წლებისას. აქვე აღსანიშავია რომ დოლარში საკვების ფასი ბოლო 2 თვეა მცირედით იკლებს, თუმცა შესაძლოა რომ ეს ტენდენცია დიდ ხანს ვერ გაგრძელდეს: USDA შემჭიდროვებულ მიწოდებაზე საუბრობს.

 

ოქტომბერში რძის პროდუქტების იმპორტის მოცულობა ერთ-ერთი ყველაზე დაბალი იყო გასული 12 თვის განმავლობაში. პარალელურად, დაფიქსირდა იმპორტირებული რძის პროდუქტის რეკორდულად მაღალი ფასი: საშუალოდ 1.64 ლარი ლიტრზე (ნედლი რძის ექვივალენტში, გადამუშავებისა და საქართველომდე ტრანსპორტირების ხარჯების ჩათვლით).

 

ქართული ინტენსიური მერძეული სექტორისთვის პირუტყვის საკვების ფასი კიდევ უფრო მეტად გაიზარდა და მომგებიანობის ინდიკატორის ვარდნა გაგრძელდა. მაჩვენებლის ცვლილებამ წინა თვესთან -2% შეადგინა, რაც მთლიანად გაცვლითი კურსის გაუარესების შედეგია შედეგია. წინა წელს მიმდინარე წელი კვლავ ჩამორჩება, თუმცა კრიზისის მიუხედავად, წლიური საშუალო კარგად გამოიყურება.

 

ევროპის რძის ბაზარი კრიზისისადმი გამძლე გამოდგა, თუმცა არსებობს გარკვეული წუხილი მომავალზე.